Главная » Статьи » Физика |
Жүктеу үшін: files.gameworld.kz 1.1 Идеал газ Кезкелген зат қабылдай алатын үш агрегаттық күйлердің ең қарапайымы газ күйі болып табылады, себебі бүл кезде молекулалар арасында әсер ететін күштер өте әлсІз, белгілі жағдайларда оларды ескермей кетуге болады. Сондықтан молекулалық физиканы газдардың қасиеттерін қарастырудан бастаған ыңғайлы. Бүл жерде біз, еуелі газдағы молекула аралық күштер аз ғана емес, оларды тіптен жоқ деп санаймыз. Сонымен қатар қарапайым шарт үшін молекулалардың өлшемдерін де ескермейміз, яғни оларды материалдық нүктелер деп есептейтін боламыз. Осындай кезде газ молекулаларын еркін, өзара әрекетгеспейтін мелшерсіз бөлшектер жүйесі деп қара-стыруға болады. Молекулалар енді түзу сызықты жөне бірқалыпты қозғалатын болады. Әрбір молекула өзін ыдыста өзінен басқа молекула жоқ секілдІ сезінетін болады. Кейін, реал (нақты) газдарды қарастырған кезде бүл айтылғандардан бас тартуға тура келеді. Өзара әрекеттеспейтін материалдық нүктелердің жиынтығының қасиеттеріндей қасиеттері бар газды идеал газ деп атайды. БіздІң бастапқы мақсатымыз осы идеал газ кинетикалық теориясын қарастыру болып табылады. 1.2. Газдың қысымы Ыдыста түрған газды қарастырайық. Бей-берекет қозғалыстағы газ молекулалары өзІ тұрған ыдыстың қабырғасына да, өзара да өте жақын қашықтыққа жақындайды. Осы кезде газ молекулаларының арасында немесе газ молекулалары мен ыдыстың затының молекулаларының арасында қашықтаған сайын өте тез қүлдырайтын өзара әрекеттесу күші пайда болады. Осы күштердің әсерінен газ молекулалары өздерінің бағытын өзгертеді. Бүл процесс соқтығысулар деп аталады. Соқтығысулар газдың сипаттамаларында үлкен рөл атқарады. Оған толығырақ кейінірек тоқталамыз. Қазір біз назарымызды молекулалардың ыдыстың қабырғасымен немесе газ жанасып түрған кезкелген бетпен соқтығысуларына аударамыз. Міне, газ молекулаларының және қабырғаның осы өзара әрекеттесуі газ тарапынан қабырғаға эсер ететш және оған теңбе-тең, бағы-ты жағынан қарама-қарсы, қабырға тарапынан газға эсер етілетін күшті анықтайды. Қабырғаға газ тарапынан эсер ететін күштің мөні қабырғаның ауда-ны неғүрлым үлкен болса, ол да солғүрлым үлкен болады. Міне, қабырғаның осы ауданы тәрізді кездейсоқ шамаға төуелді болмас үшін газдың қабырғаға әсерін күш арқылы емес, қысым аркылы, яғни ыдыстың бетінің бірлік ауданына перпендикуляр түсірілген ғ күштің шамасымен сипатгау қабылданған: Газдың өзі түрған ыдыстың қабырғасына қысым түсіруі газдың негізгі қасиеттерінің бірі. Газдың бар-жоғын көбіне оның осы қысымы арқылы ғана анықтауға болады. Сондықтан да қысым газдың ең басты сипаттамапарының бірі болып табылады. Газдың ыдыстың қабырғасына түсіретін қысымы газ молекулаларының ыдыс қабырғасымен сансыз-көп соқтығысуларының нәтижесі болып табылады. Молекулалардың осындай соқтығысуларының нәтижесінде ыдыс қабырғасының материалының бөлшектері ығысады, яғни деформцияланады. Деформацияланған қабырға, әрбір нүктеде қабырғаға перпендикуляр бағытталған серпімді күшпен газға эсер етеді. Бүл күш шама жағынан газдың кабырғаға түсіретін күшіне тең де, ал бағыты жағынан оған қарама-қарсы болады. ӘрбІр жеке молекуланын қабырға молекулаларымен әрекетгесу күшінің шамасы белгісіз болса да, механика заңдарына сүйене отырып, газдың барлық молкеулалардың қозғалысынан туған орташа күшті, яғни қысымды табуға болады екен. | |
Просмотров: 4312 | Рейтинг: 5.0/1 |
Всего комментариев: 0 | |
Бизнес, менеджмент, финанс т.б [2] |
Патриоттық және мерекелер т.б [16] |
Шет ел әдебиеті мен тарихы [31] |
Шағын көлемді шығармалар [60] |
Әлеуметтану, саясаттану [69] |
Философия және логика [13] |
Қазақ тілі және тіл білімі [104] |
Елді мекендер, қалалар [2] |
Агро,шаруашылықтар [9] |
Курстык жумыстар [17] |
Ғылыми жұмыстар [62] |
Қазақстан тарихы [114] |
Тарихи тұлғалар [132] |
Еуразияшылдык [16] |
Ашық сабақтар [56] |
Дүние тарихы [30] |
Мәдениеттану [7] |
Информатика [68] |
Астрономия [61] |
Психология [6] |
Переводчик [4] |
Математика [14] |
Педагогика [77] |
Дипломдар [10] |
География [82] |
Биология [133] |
Экология [3] |
Дінтану [32] |
Физика [33] |
Химия [13] |
Құқық [27] |
Еңбек [7] |