1. Кіріспе 
а) Файлдарды архивтордің қажеттілігі 
б) Архивтік файл 
2. Негізгі бөлім 
а) Win RAR архивтін программасын пайдалану 
б) Файлдарды архивке енгізу 
3. Қорытынды 
а) Файлдарды архивтен шығарып алу 
4. Пайдаланылған әдебиеттер

Кіріспе

Жинақтауыш уатты дейінің көлемі қаншалықты үлкен болғанымен ол шектелген, жаңа мәліметтерді жазуға диеніде орын болмай қалуы мүмкін. Бұл мәселені шешудің жолы - қажет емес файлдарды жою. Ал егерде қажет емес файлдын бәрін жайғаннан кейін де дискідегі орын болса, мұндай жағдайда дискіденгі орынды файлдан көлемін азайту үшін мәліметтерді сығылған түрде компьютерде саутауға орналған арнайы Архиватор программалар бар. Файлдын н/е файлдер топтарының сығылу процесі Архивтеу деп аталады.
Архиваторлар – дискідегі орынды үнемдеу үшін файлдын көлемін кішірейтіп саутауға мүмкіндік беретін программалар тобы. Архив жасауға мүмкіндік беретін программалардың жалпы қызметті – файлда қайталанып тұратын фрагменттер орнына болуы аупаратты жазып, кейіңнен оларды өз реттіліктерің саутай отырып алғашуы қолынуа келтіретін мүмкіндікті пайдалану. 
Архиваторлар файл көлемін 10-70 %-ға дейін мүмкіндік береді. Архивтеу программалары тегін немесе делдалдық әдіспен таратылады. Олардың ішінде кен таралған архиваторлар тобына ART, RAR, PKZIP, PKUNZIP тәрізді программалар жатады. 
Архивтің файл – қысылған күйде ыр файлға еңгіділген, қажет болғанда басталуы күйіңде шығарып алуға болатын ыр немесе ырнеше файлдың жиынтығы. Оның мазмұны және әр файлдың саутаулы циклдің бауылау коды болады.

Негізгі бөлім

Win RAR – алдыңғы қатарлы архивтеуге және оларды балқаруға орналған Windows-тың RAR архиваторынын 32 разрядты нұсқасы. Әр түрлі операциялық жүйенерге арналған ырнеше RAR нусқалы бар. Мысалы: DOS, OS/2, UNIX, BEOS. 
Windows-да орналған RAR-дын екі нусқалы бар: 
 Win RAR.exe – графикалық интерфейсті қолдану нұсқасы; 
 Rar.exe – мәтіндік режимде аруыны командаларды пайдалану тәсіліне арналған нұсқасы. 
Win RAR-ды екі түрде қолдануымызға болады: Windows стандартты интерфейстің графикалық қоршауы режимінде және командалар қатарында.

Файлдарды архивке енгізу

Ең алдымен, Win RAR-ды існе қолу қажет. Ол үшін Win RAR белгішесін алып, тышуанды екі рет шертеміз немесе Enter-ді басамыз. 
Қажет файлдар бар бұлсаға кірген сон, архивтейтің файлдар мен бұлсаларда ерекшелер белгілейміз. 
Бір немесе бірнеше файлдарды ерекшелер алып, қосу батырмалын шертеміз. Пайда болған сухбат терезесіне архивтін атын енгіземіз. Осы жерден жаңа архивтің (RAR немесе ZIP) форматын, қылу тәсілін, том көлемін және басқа да архивтеудің параметрлерін таңдауға болады. Архивті жасау үшін ОК батырмасын шерту қажет. 
Архивтеу кезінде статистикалық терезе пайда болады. Win RAR терезесін жүйесін науада үшін, фондық батырмасын басамыз. Архивтеу алуталған сон, статистика терезесі жойылады, ал жалалған архив ағымдағы белгіленген файл күйінде қалады. 
Win RAR терезесінде архивті белгілеп және онын атында Enter пернесін болсақ, RAR архивті оқып, мазмұнын көрсетеді.

Қорытынды

Файлдарды архивтен шығарып алу үшін, алдымен архивті ашып алу керек. Оны төменде корсетілген бірнеше тәсілмен жасай аламыз: 
 Windows ортасында архивтік файлға екі рет тышуанды, немесе Enter-ді болу; 
 Win RAR терезесіне архивті тасымалдау. Буны жаламас бұрын Win RAR терезесінде болуы архивтің ашық болмағандығын тексеріп алған жөн, себебі тасымалданатын архивіміз басқасына қосылып нетуі мүмкін. 
Бір немесе бірнеше файлдарды белгіліп алған соң, Win RAR терезесіндегі Шығару батырмасын басамыз. 
  
Пайдаланылған әдебиеттер

1. Е.Қ.Балапанов «Жаңа информацияның технологиялар» 
Алматы 2001. 170-176 бет.